Pleśniawki u dzieci – przyczyny, metody leczenia

Pleśniawki u dzieci to bardzo częsta dolegliwość, za której obecność odpowiadają grzyby z rodziny Candida. Pleśniawki mają bardzo charakterystyczny wygląd, dlatego łatwo rozróżnić je od innych nadżerek, choć niekiedy mogą być mylone z aftami. Aby zmniejszyć ryzyko występowania pleśniawek u dziecka, należy przede wszystkim zadbać o właściwą higienę jamy ustnej.

Jakie są przyczyny pleśniawek u dzieci? Jak je rozpoznać? W jaki sposób leczyć?

Spis treści:

• Pleśniawki u dzieci – skąd się biorą?
• Jak wygląda pleśniawka? Objawy towarzyszące nadżerce
• Pleśniawki u dzieci a grzybicze zapalenie gardła
• Co na pleśniawki u dzieci? Leczenie
• Lek na pleśniawki
• Domowe sposoby na pleśniawki u niemowlaka – zapobieganie

Pleśniawki u dzieci – skąd się biorą?

Pleśniawki u dzieci to jeden z rodzajów zmian zapalnych tworzących się pod wpływem nadmiernego rozwoju grzybów z rodziny Candida. Są one bezpośrednią przyczyną nadżerek, do której może prowadzić kilka czynników.¹

Pleśniawki niekiedy mylone są z aftami, jednak nadżerki te mają podstawowe różnice nie tylko w wyglądzie, ale również w swoich przyczynach. Afty powstają m.in. pod wpływem urazów mechanicznych czy obecności innych patogenów. Pleśniawki – tylko na skutek obecności grzybów Candida.¹

Czynniki sprzyjające pleśniawkom u dzieci to²:

• długotrwałe przyjmowanie antybiotyków;
• leczenie za pomocą glikokortykosteroidów bądź leków immunosupresyjnych;
• choroby ogólnoustrojowe, takie jak nieswoiste zapalenie jelit.

Oprócz tego do wystąpienia pleśniawek może prowadzić nieodpowiednia higiena jamy ustnej niemowlęcia oraz niska odporność organizmu. Na higienę składa się nie tylko czyszczenie jamy ustnej, ale także skuteczne wyparzanie smoczków, butelek i innych akcesoriów, z którymi dziecko ma kontakt. Pleśniawkom może sprzyjać również niedokrwistość.²

Co istotne, dzieci w okresie niemowlęcym i przedszkolnym mają niską odporność organizmu, co wiąże się z faktem, iż układ odpornościowy dopiero się kształtuje. W związku z tym są zdecydowanie bardziej narażone na dolegliwości takie jak pleśniawki.³

Jak wygląda pleśniawka? Objawy towarzyszące nadżerce

Pleśniawki u dzieci to dość charakterystyczne nadżerki, choć niekiedy mylone są z aftami. Warto jednak wiedzieć, że pleśniawka odznacza się białym nalotem, przypominającym wyglądem zsiadłe mleko. Niekiedy pleśniawki występują w liczniejszej grupie, zlewając się w jedną, większą plamę. Często występują pleśniawki na języku bądź policzkach.¹

Z kolei afty to nadżerki wypełnione żółtawym płynem i otoczone dookoła obwódką zapalną.⁴ Pleśniawki u dzieci mogą również powodować dolegliwości bólowe, co z kolei wpływa na rozdrażnienie i mniejszy apetyt malucha. Dlatego też dzieci z dużą tendencją do nadżerek mogą mieć wolniejszy przyrost masy ciała.¹

Pleśniawki u dzieci a grzybicze zapalenie gardła

Grzybicze zapalenie gardła to schorzenie, w przebiegu którego pojawiają się pleśniawki. Co istotne, wyróżnia się 4 rodzaje kandydozy:

• ostrą rzekomobłoniastą,
• przewlekłą rzekomobłoniastą,
• ostrą zanikową,
• przewlekłą zanikową.⁵

Pleśniawki u dzieci pojawiają się na skutek wystąpienia kandydozy ostrej rzekomobłoniastego. Różnica między pleśniawkami u dzieci a u dorosłych jest taka, że w przypadku dzieci pleśniawki nieco słabiej przywierają do śluzówki. Do zakażenia kandydozą może dojść już na etapie porodu dziecka.⁵

Pleśniawki to zmiany, które nie występują w każdym typie zakażenia grzybiczego. W związku z tym czynników prowadzących do kandydozy jamy ustnej jest nieco więcej. Zalicza się do nich również niedobory żywieniowe, np. w zakresie kwasu foliowego czy witaminy C.⁵

Co na pleśniawki u dzieci? Leczenie

Leczenie pleśniawek u dzieci musi przede wszystkim opierać się na właściwej higienie jamy ustnej. Bez tego wszelkie inne metody nie przyniosą rezultatu. Jako jedną z najskuteczniejszych metod w leczeniu nadżerek wymienia się pędzlowanie błony śluzowej jamy ustnej za pomocą środków antyseptycznych. Zaleca się także stosowanie leków przeciwgrzybiczych, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.¹

Lek na pleśniawki

Zapalenie gardła u dzieci i towarzyszące mu objawy warto złagodzić za pomocą leków dostępnych bez recepty, np. takich, które sprawdzają się zarówno u dzieci, jak i dorosłych, np. Chlorchinaldin. Lek ma postać tabletek do ssania i zawiera substancję aktywną, jaką jest chlorchinaldol. Tabletki działają przeciwbakteryjnie, przeciwpierwotniakowo oraz przeciwgrzybiczo. ⁶

Chlorchinaldin pomaga złagodzić objawy towarzyszące kandydozie jamy ustnej u dzieci. Lek należy stosować zgodnie z ulotką, a w razie konieczności (jeśli objawy nie ustąpią) należy skonsultować się z lekarzem. ⁶

Domowe sposoby na pleśniawki u niemowlaka – zapobieganie

Do domowych sposobów na pleśniawki u dzieci można zaliczyć przede wszystkim profilaktykę, czyli odpowiednią higienę jamy ustnej. Należy o niej pamiętać także po każdym zakończonym karmieniu piersią. Warto wówczas oczyścić dziąsła maluszka oraz przestrzenie między dolną i górną wargą.⁷

1. Czyszczenie jamy ustnej po karmieniu piersią zaleca się ze względu na fakt, iż resztki pokarmu mlecznego mogą sprzyjać właśnie rozwojowi grzybów z rodziny Candida. Dlatego należy o tym pamiętać i robić to systematycznie po każdym karmieniu. Działanie to jest także kluczowe w profilaktyce próchnicy zębów mlecznych, nawet jeśli jeszcze nie wyrosły.⁷
2. W przypadku starszych dzieci warto zadbać o prawidłową edukację w zakresie higieny jamy ustnej. Należy uczulić dziecko na to, że dbanie o zęby jest istotne. Warto również jak najszybciej zacząć uczyć je samodzielnego mycia zębów.⁷

Dobrym pomysłem jest także wprowadzenie płynów do płukania jamy ustnej, które dodatkowo oczyszczą śluzówkę. Wybierając pastę dla dziecka, należy skorzystać z produktów przeznaczony dla dzieci, gdyż posiadają one odpowiednie, bezpieczne stężenie substancji aktywnych. Są łagodniejsze, gdyż producenci biorą pod uwagę fakt, iż dziecko może przypadkowo połknąć pastę.⁷

Bibliografia:

1. Kociszewska-Najman B. i inni, Pleśniawki i afty jamy ustnej niemowląt – rozpoznanie i leczenie, Postępy Neonatologii, 2018.
2. Rosińska A., Zakażenia grzybami drożdżopodobnymi z rodzaju Candida u dzieci z nieswoistym zapaleniem jelit, Pediatria Polska, 2007.
3. Kuchar E., Pleśniawki jamy ustnej u niemowląt, Medycyna Praktyczna, 2013, dostęp: 14.03.2022.
4.  Owrzodzenia aftowe, Przegląd Pediatryczny, dostęp: 14.03.2022.
5. Lorkowska-Zawicka B., Grzybicze zapalenie jamy ustnej, Medycyna Praktyczna, 2014, dostęp: 14.03.2022.
6. Chlorchinaldin Charakterystyka Produktu Leczniczego, dostęp: 30.03.2022.
7. Adamowicz-Klepalska B., Zapobieganie chorobom jamy ustnej u niemowląt i małych dzieci, Medycyna Praktyczna, 2015, dostęp: 14.03.2022.