Angina u dziecka – skąd się bierze? Objawy, leczenie

Angina u dziecka to jedna z częstszych przyczyn konsultacji lekarskich. Do umówienia wizyty u lekarza skłania przede wszystkim wysoka gorączka i silny ból gardła. Choć teoretycznie jest to choroba, którą prosto się diagnozuje i leczy, to w praktyce można w tym zakresie popełnić błąd. Jak wygląda angina u dziecka i jak ją leczyć?

Spis treści:

• Angina – co to za choroba?
• Jakie są przyczyny anginy u dziecka?
• Objawy anginy u dziecka
• Angina bakteryjna
• Angina wirusowa
• Jak rozpoznać anginę u dziecka?
• Angina – leczenie
• Domowe sposoby na anginę u dziecka
• Angina u dziecka – ile trwa?

Angina – co to za choroba?

Dziecko odczuwa ból gardła przy przełykaniu, nie chce jeść, a w dodatku ma wysoką gorączkę? Wiele wskazuje na to, że choruje na anginę.

Angina jest ostrym zapaleniem migdałków podniebiennych, które może mieć zarówno podłoże bakteryjne, jak i wirusowe, niekiedy wywoływana jest podrażnieniem¹. Zapadalność na tę chorobę jest największa późną jesienią, zimą i wczesną wiosną².

Czy angina jest zaraźliwa? Okazuje się, że tak. Zarażenie anginą u dziecka odbywa się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z chorym człowiekiem albo wydzieliną z jego górnych dróg oddechowych².

Jakie są przyczyny anginy u dziecka?

Czynnik powodujący anginę w dużej mierze zależy od wieku. W przypadku dzieci za 70–85% zapaleń gardła i migdałków odpowiadają wirusy takie jak rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy i inne. Jeśli zakażenie wywołał wirus, mówi się o anginie wirusowej¹.

W pozostałych przypadkach do rozwoju zakażenia doprowadzają bakterie paciorkowca, przy czym najczęściej powoduje je bakteria Streptococcus pyogenes¹. Bardzo rzadko, co dotyczy mniej niż 1% chorych dzieci, czynnikiem wywołującym anginę są inne bakterie, np. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae czy Neisseria gonorrhoeae³. Zakażenie bakteryjne wywołuje anginę bakteryjną (inna nazwa to angina ropna).

Objawy anginy u dziecka

Objawy przy anginie zależą od tego, co było źródłem zakażenia¹.

Angina bakteryjna

Dla zapalenia paciorkowcem typowy jest nagły początek. Pierwsze objawy anginy u dziecka to przede wszystkim ostry ból gardła najbardziej dokuczający podczas połykania oraz gorączka powyżej >38°C. Oprócz tego występują takie objawy jak¹:

• ból głowy,
• nudności,
• wymioty,
• ból brzucha,
• zapalenie gardła i migdałków podniebiennych (m.in. obrzęknięta i żywoczerwona błona śluzowa, nalot na języku, czerwone kropki na błonie śluzowej podniebienia),
• powiększone i bolesne przy dotyku węzły chłonne przednie.

Bardzo charakterystyczne jest to, że przy anginie bakteryjnej nie występuje katar ani kaszel¹.

Angina wirusowa

Na wirusowe podłoże zapalenia wskazują przede wszystkim takie objawy jak¹:

• ból gardła,
• ból głowy,
• ból mięśni i stawów,
• zapalenie gardła,
• zapalenie spojówek,
• katar,
• kaszel,
• chrypka.

Jeśli chodzi o temperaturę ciała, to zwykle jest ona prawidłowa, czasami tylko pojawia się niewielka gorączka¹. Ponadto możliwa jest także biegunka przy anginie u dziecka¹.

Jak rozpoznać anginę u dziecka?

Postawienie prawidłowej diagnozy przy anginie jest kluczowe, ponieważ wirusowe zapalenie gardła i migdałków podniebiennych leczy się w zupełnie inny sposób niż infekcję bakteryjną. Wstępna diagnoza najczęściej stawiana jest na podstawie podanych przez rodzica dolegliwości i obrazu klinicznego ustalonego podczas badania przedmiotowego obejmującego badanie gardła i jamy ustnej oraz ocenę węzłów chłonnych¹.

Podejrzenie zakażenia bakteryjnego powinno zostać potwierdzone przy pomocy badania mikrobiologicznego. Jeśli u dziecka występują objawy wskazujące na anginę paciorkowcową, specjalista wykonuje szybki test na obecność antygenu PBHA. Jeśli nie jest to możliwe, może pobrać wymaz na badanie bakteriologiczne i skierować go na posiew¹.

Angina – leczenie

Anginę leczy się zarówno przyczynowo, jak i objawowo, a postępowanie powinno uwzględniać czynnik sprawczy. Jeśli mamy do czynienia z anginą wywołaną przez paciorkowca, najczęściej konieczne jest podanie antybiotyku. Jaki antybiotyk na anginę u dziecka? Zastosowanie znajduje tutaj m.in. penicylina fenoksymetylowa, ale też inne antybiotyki, w zależności od rodzaju bakterii, jaka wywołała anginę. Lekarz dobiera antybiotyk stosownie do potrzeb, mając na uwadze dokuczające dziecku objawy oraz wynik badania bakteriologicznego^1,2.

Angina wirusowa u dziecka nie wymaga podania antybiotyku. Lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a także innych sprawdzonych metod łagodzących objawy¹. Jeśli występuje duszący kaszel przy anginie u dziecka, to poprawę przynieść może syrop i nawilżanie powietrza w domu.

Domowe sposoby na anginę u dziecka

Przy pierwszych objawach anginy, zanim jeszcze udamy się do lekarza, możemy zacząć stosować domowe metody leczenia. Co na anginę u dziecka najlepiej się sprawdzi? Domowe leczenie objawowe obejmuje m.in.¹:

• odpoczynek – dziecko powinno jak najwięcej leżeć,
• picie dużych ilości płynów – jest to szczególnie ważne przy gorączce, kiedy dziecko bardziej się poci, a także przy uporczywym kaszlu,
• podawanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych – w przypadku gorączki lub bólu gardła można podawać dziecku paracetamol albo leki z grupy NLPZ, np. ibuprofen,
• podawanie preparatów do ssania – tabletki do ssania wykazują działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, dzięki czemu łagodzą przykre dolegliwości i przynoszą ulgę.

Angina u dziecka – ile trwa?

Wielu rodziców zastanawia się, ile dni utrzymuje się gorączka przy anginie u dziecka. W większości przypadków objawy zapalenia gardła, bez względu na przyczynę, ustępują samoistnie: przy anginie wirusowej w ciągu 3–7 dni, natomiast przy anginie paciorkowcowej w ciągu 3–4 dni¹.

Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że niepodjęcie leczenia przy występowaniu anginy bakteryjnej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań¹. Możliwe powikłania w zapaleniu paciorkowcowym to przede wszystkim powikłania ropne (wczesne) takie jak ropień okołogardłowy, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ropne zapalenie ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego czy ropne zapalenie zatok przynosowych².

 

Bibliografia:

1. Skotnicka B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022.
2. Sawiec P., Mrukowicz J., Szenborn L., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 202
3. Dziekiewicz M., Radzikowski A., Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (2), p. 141–149.