Ból gardła i jego rodzaje

Ból gardła może towarzyszyć infekcjom o różnym podłożu. Mogą to być infekcje wirusowe lub bakteryjne oraz rzadziej wywoływane przez grzyby lub pierwotniaki. Ból gardła to zazwyczaj pierwszy zauważalny objaw choroby, który mocno przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu. Wirusowe zapalenie gardła należy leczyć inaczej niż bakteryjne, dlatego ważna jest odpowiednia diagnostyka. Co pomaga na bolące gardło? Jak wyleczyć stan zapalny gardła?

Spis treści:

• Przyczyny bólu gardła
• Ból gardła a infekcje bakteryjne
• Wirusowe zapalenie gardła
• Ból gardła a infekcje wywołane przez grzyby i pierwotniaki
• Ból gardła przy przełykaniu
• Przewlekły ból gardła
• Leczenie bólu gardła
• Chlorchinaldin w leczeniu bólu gardła

Przyczyny bólu gardła

Ból gardła to dolegliwość, która może być związana z wieloma różnymi chorobami. Mimo że najczęstsze przyczyny bólu gardła to przeziębienie lub angina, zapalenie gardła może być też związane z zapaleniem dziąseł.

Ból gardła przyczyny¹:

• infekcja wirusowa,
• infekcja bakteryjna,
• infekcja grzybicza.

Obie przyczyny zazwyczaj dają podobne objawy, takie jak ból gardła przy przełykaniu, ucisk w gardle, zaczerwienienie, a także pieczenie, drapanie czy trudności z przełykaniem. Czasami towarzyszy im powiększenie węzłów chłonnych. Oprócz tego wystąpić mogą objawy ogólne, takie jak gorączka, katar i kaszel¹.

Ból gardła a infekcje bakteryjne

Gram-dodatnie paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes)  to bakterie, które najczęściej wywołują stany zapalne gardła, objawiające się m.in. bólem². Paciorkowce z grupy B i C również mogą wywołać bakteryjne zapalenie gardła, jednak znacznie rzadziej. Za infekcje gardła mogą odpowiadać również Mycoplasma pneumoniae i Chlamydia pneumoniae, a także Neisseria gonorrhoeae czy Corynebacterium diphtheriae.

Infekcje bakteryjne mogą pojawić się również po infekcji wirusowej, wskutek osłabienia organizmu przez walkę z wirusami. Błona śluzowa gardła jest wtedy bardziej podatna na wtórne zakażenia bakteryjne. Jeśli pojawi się:

• nalot na migdałkach,
• powiększone okoliczne węzły chłonne,
• podwyższona temperatura ciała,

można podejrzewać, że są to objawy rozwijającej się anginy. Ponieważ angina jest groźną chorobą, należy szybko reagować i nie bagatelizować bólu gardła, tylko udać się do lekarza w celu zastosowania odpowiedniego leczenia.

Bakteryjny ból gardła i zapalenie migdałków zazwyczaj mają cięższy przebieg niż wirusowe zapalenie gardła. Bakteryjne zapalenie gardła przeważnie charakteryzuje bardzo wysoka gorączka oraz powiększenie węzłów chłonnych i migdałków, a także ropna wydzielina. Nieleczony ból gardła może spowodować, że ropna wydzielina przekształci się w ropno-śluzowe czopy, które mogą powodować obrzęk migdałków³.

Wirusowe zapalenie gardła

Wirusowe zapalenie gardła przebiega znacznie łagodniej niż bakteryjne. Wirusy są najczęstszą przyczyną bólu gardła. Wirusowe zapalenie gardła może być spowodowane przez takie wirusy jak:

• adenowirusy,
• rhinowirusy,
• enterowirusy,
• wirus opryszczki,
• wirus grypy.

Zapaleniu towarzyszą takie objawy jak: ból gardła przy przełykaniu, suchość w gardle oraz uczucie drapania i pieczenia. Często pojawiają się objawy, takie jak katar i kaszel, a błona śluzowa gardła jest zaczerwieniona³. Dostanie się wirusa do organizmu powoduje uruchomienie odpowiedzi immunologicznej. Organizm zaczyna wytwarzać cytokiny, czy mediatory zapalenia prowadząc do rozwoju stanu zapalnego.

Ból gardła a infekcje wywołane przez grzyby i pierwotniaki

Infekcje te występują znacznie rzadziej. Do zakażeń grzybiczych może dochodzić wskutek obniżenia odporności, na przykład po uprzednio stosowanej antybiotykoterapii, która „wyjaławia” błonę śluzową. Grzyby kolonizujące jamę ustną i gardło mogą się wówczas nadmiernie rozmnażać i wywoływać stan zapalny objawiający się uczuciem suchości i bólem gardła.

Są to najrzadziej występujące infekcje jamy ustnej i gardła. Występują u osób o znacznie obniżonej odporności, w przypadku zaburzeń hormonalnych, a także w przypadku niedoborów składników pokarmowych czy też niewłaściwej higieny jamy ustnej. Ból gardła o podłożu grzybiczym najczęściej wywoływany jest przez drożdżaki Candida albicans⁴.

Ból gardła przy przełykaniu

Ostry ból gardła przy przełykaniu może mieć także przyczyny nieinfekcyjne, takie jak⁵:

• zbyt suche powietrze – błona śluzowa gardła ulega wysuszeniu, z powodu zbyt małej wilgotności, co powoduje uczucie drapania i suchości, szczególnie zimą warto w pomieszczeniach zadbać o właściwą wilgotność, na przykład stosując nawilżacze powietrza;
• palenie papierosów;
• alergie – alergeny, takie jak sierść, trwa i pyłki, mogą powodować przekrwienie błony śluzowej nosa, kaszel, kichanie, a także podrażnienie i ból gardła;
• refluks – choroba refluksowa przełyku polega na cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Powoduje to podrażnienie gardła, ból i zgagę, czyli uczucie pieczenia;
• uraz gardła – podrażnienie gardła podczas jedzenia pokarmów o ostrych krawędziach, a także uszkodzenie chemiczne po spożyciu zbyt gorącej potrawy może spowodować ból gardła.

Przewlekły ból gardła

Przewlekły ból gardła pojawiający się wieczorem i w nocy może wynikać z faktu, że w nocy zmniejsza się oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny, ponieważ rzadziej przełykamy ślinę. Poza tym, jeśli dokucza nam katar, w nocy oddychamy przez usta, co dodatkowo wysusza błonę śluzową gardła. Jeśli mamy z tym problem, warto przyjmować leki tuż przed snem. Jest to szczególnie ważne, ponieważ odpowiednia ilość nieprzerwanego snu wpływa na układ odpornościowy.

Leczenie bólu gardła

W diagnostyce bólu gardła pomocny może być test na białko C-reaktywne, czyli CRP. Podczas infekcji bakteryjnej poziom CRP szybko wzrasta. Jeśli poziom CRP jest prawidłowy, zazwyczaj mamy do czynienia z infekcją wirusową. Infekcje bakteryjne leczone są antybiotykami, z kolei w leczeniu wirusowego zapalenia gardła stosuje się leki przeciwwirusowe⁶.

Na początku warto stosować środki o działaniu odkażającym, które działają miejscowo i zmniejszają dokuczliwe objawy. Jeśli objawy nie ustępują po kilku dniach, należy udać się do lekarza, ponieważ możemy mieć do czynienia z bardziej poważną chorobą, jak na przykład angina ropna.

Chlorchinaldin w leczeniu bólu gardła

W leczeniu bólu gardła stosuje się leki o działaniu miejscowym, które zwalczają podstawowe objawy. Dobrze sprawdzą się pastylki do ssania, na przykład Chlorchinaldin VP, które łagodzą ból gardła i nie podrażniają błony śluzowej. Chlorchinaldin działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, jest skuteczny w leczeniu zapalenia gardła po przebytej antybiotykoterapii, a także działa odkażająco.

 

Bibliografia:

1. Weber R. Pharyngitis [published correction appears in Prim Care. 2015 Mar;42(1):xvii]. Prim Care. 2014;41(1):91–98.
2. Bisno AL. Acute pharyngitis. N Engl J Med. 2001;344(3):205–211.
3. Vincent M.T., Celestin N., Husssain A. N.: Pharyngitis. Am Fam Physician 2004; 69: 1465–70.
4. Staniszewska M, Bondaryk M, Kowalska M, et al. Patogeneza i leczenie zakażeń Candida spp. Postępy Mikrobiologii. 2014;53(3):229–240.
5. Renner, B., Mueller, C.A. & Shephard, A. Environmental and non-infectious factors in the aetiology of pharyngitis (sore throat). Res. 2012; 61, 1041–1052.
6. Doron S., Gorbach S.L.: Bacterial infections: Overview. In: International Encyclopedia of Public Health 2008, pages 273–282.
7. Charakterystyka produktu leczniczego Chlorchinaldin VP [dostęp: 10.10.2021]