Ostry ból gardła przy przełykaniu może mieć różny charakter. Najczęściej wywoływany jest przez zapalenie gardła i migdałków podniebiennych o podłożu wirusowym lub bakteryjnym. Do rozwoju stanu zapalnego błony śluzowej gardła doprowadzić też mogą różne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Na silny ból gardła przy przełykaniu zazwyczaj stosuje się leczenie objawowe. Jeśli jednak pomimo leczenia objaw ten nie mija albo wręcz narasta, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem, ponieważ problem może być poważniejszy, niż nam się początkowo wydawało. Jak leczy się ból przy przełykaniu i co go może wywoływać? Sprawdź!
Spis treści:
- Odynofagia (ból przy przełykaniu) – co to za dolegliwość?
- Najczęstsze przyczyny bólu gardła przy przełykaniu
- Co powoduje przewlekły lub nawracający ból gardła przy przełykaniu śliny?
- Ból gardła odczuwany podczas przełykania i objawy towarzyszące
- Jak wygląda leczenie bólu gardła przy przełykaniu?
- Domowe sposoby na ból gardła spowodowany stanem zapalnym
Odynofagia (ból przy przełykaniu) – co to za dolegliwość?
Okazuje się, że bolesne połykanie ma swoją nazwę i brzmi ona: odynofagia. Pojęcie to określa ból odczuwany za mostkiem podczas spożywania posiłków i przechodzenia kęsa pokarmowego przez przełyk. Terminem tym nazywa się także ból odczuwany w gardle podczas przełykania (odynofagia ustno-gardłowa)1.
Trudności w przełykaniu i ból z tym związany co prawda może być spowodowany podrażnieniem przez pokarm czy wywołany przez wirusowe zapalenie gardła, ale równie dobrze do jego wystąpienia doprowadzić może poważne schorzenie. Dlatego właśnie objaw ten należy uznać za alarmujący, a jeśli zastosowane leczenie nie zadziała, należy udać się do lekarza i wykonać badania1.
Najczęstsze przyczyny bólu gardła przy przełykaniu
Przyczyny odynofagii są różne. Pojawiający się podczas przełykania ból często jest spowodowany podrażnieniem śluzówki gardła lub infekcją górnych dróg oddechowych. Stan zapalny przełyku wywołać może m.in.1,2:
- wirusowe ostre zapalenie gardła i migdałków,
- infekcja bakteryjna (bakteryjne zapalenie gardła),
- grzybicze zapalenie gardła,
- nadżerki w wyniku choroby refluksowej,
- uszkodzenie błony śluzowej spowodowane przez tabletkę,
- napromienianie (radioterapia przy nowotworze).
Problem z przełykaniem i ból wywołać też może ciało obce, które utknęło w drogach oddechowych lub oparzenie przełyku przez substancje żrące. Jedną z poważniejszych przyczyn wystąpienia bólu przy połykaniu jest nowotwór1,2.
Ze względu na złożoność problemu w niektórych przypadkach postawienie rozpoznania możliwe jest wyłącznie po przeprowadzeniu dokładnej diagnostyki. Wskazana jest konsultacja z lekarzem rodzinnym lub laryngologiem.
Co powoduje przewlekły lub nawracający ból gardła przy przełykaniu śliny?
Ból przy przełykaniu może występować przez wiele tygodni, wtedy mówi się, że ma on charakter przewlekły. Jeśli ustępuje na jakiś czas i znowu wraca, to określany jest mianem nawracającego. Różne są powody przewlekłego lub nawracającego bólu gardła podczas przełykania. Główna przyczyna to przewlekłe zapalenie błony śluzowej gardła spowodowane przez czynniki zewnętrzne takie jak dym tytoniowy, pyły, lotne związki drażniące, nadużywanie alkoholu, narażenie na suche i gorące powietrze czy skrajnie zmienne warunki temperatury albo czynni wewnętrzne takie jak niedoczynność tarczycy, menopauza, przewlekły nieżyt nosa i zatok, choroby serca, niewydolność nerek czy cukrzyca3.
Ból gardła odczuwany podczas przełykania i objawy towarzyszące
Ból gardła przy przełykaniu najczęściej występuje razem z szeregiem objawów dodatkowych, które utrudniają picie, jedzenie, mówienie i ogólnie codzienne funkcjonowanie, mocno dając się we znaki. Opisywany jest przez pacjentów jako palący, piekący, kłujący lub kurczowy. Może być bardzo nasilony i powodować unikanie przyjmowania pokarmów, czego konsekwencją będzie utrata masy ciała. Z kolei rezygnacja z przyjmowania płynów przez ból podczas połykania może doprowadzić do odwodnienia organizmu2. Pozostałe objawy odynofagii to m.in.: kłucie w gardle, nadmierne wydzielanie śliny, ból ucha przy przełykaniu czy złe samopoczucie.
Jeśli dolegliwości ze strony jamy ustnej i gardła przy przełykaniu to symptomy zakażenia wirusowego, towarzyszyć im mogą objawy takie jak katar, kaszel, bóle mięśniowe czy zapalenie spojówek. Z kolei angina ropna, oprócz bólu przy przełykaniu, może dawać takie objawy jak obrzęk migdałków i krtani, powiększenie węzłów chłonnych i wysoka gorączka4.
Jak wygląda leczenie bólu gardła przy przełykaniu?
Ból gardła podczas przełykania nie jest chorobą samą w sobie, a jedynie jej objawem, dlatego chcąc się go pozbyć, trzeba zastosować leczenie objawowe. W terapii zakażeń spowodowanych przez wirusy podaje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe stosowane ogólnoustrojowo i leki znieczulające miejscowo takie jak tabletki do ssania5. Zapalenie gardła wywołane przez bakterie może wymagać antybiotykoterapii, z kolei zakażenie grzybicze leczy się przy pomocy leków przeciwgrzybiczych, najczęściej do stosowania miejscowego. Odpowiednie leczenie powinien zaplanować lekarz na podstawie diagnozy, dostosowując postępowanie do stanu zdrowia pacjenta.
Domowe sposoby na ból gardła spowodowany stanem zapalnym
Zacznijmy od tego, że przy przeziębieniu czy grypie, jeśli tylko jest taka możliwość, najlepiej pozostać w domu i jak najwięcej odpoczywać w łóżku. Domowe sposoby leczenia obejmują przede wszystkim nawilżenie gardła. Jak złagodzić uczucie suchości w gardle? W pierwszej kolejności zadbajmy o odpowiednią wilgotność powietrza w domu, stosując nawilżacz powietrza lub wieszając mokry ręcznik na ciepłym kaloryferze. Ponadto pamiętajmy o odpowiednim nawodnieniu4. Zaleca się picie wody niegazowanej i ciepłych herbat z dodatkiem cytryny i miodu. Pewną ulgę przynieść może płukanie gardła przy pomocy specjalnych płukanek z apteki lub samodzielnie przygotowanych naparów ziołowych, np. z szałwii lub rumianku.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu gardła przy przełykaniu:
- Co pomaga na ból gardła przy przełykaniu?
Na ból gardła przy przełykaniu zastosować można preparaty do ssania o przeciwbólowym i przeciwzapalnym działaniu do kupienia w aptece bez recepty. Pomocne mogą być ten płukanki na gardło, np. z szałwii lub rumianku.
- Ile trwa ból gardła przy przełykaniu?
Czas trwania bólu gardła zależy od przyczyny, która go wywołała. Przy infekcji wirusowej utrzymuje się 3–7 dni, a przy bakteryjnej 3–4.
Bibliografia:
- Kotynia J., Małecka-Panas E., Dysfagia i odynofagia, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.12 (dostęp: 2022.09.14.).1,232454
- Wiercińska M., Kudłacz P., Dysfagia (zaburzenia połykania) – objawy, przyczyny i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50657,dysfagia-zaburzone-polykanie (dostęp: 2022.09.14.).
- Szołdra-Seiler A., Przyczyny przewlekłego lub nawracającego bólu gardła, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2014 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/99255,przyczyny-przewleklego-lub-nawracajacego-bolu-gardla (dostęp: 2022.09.14.).
- Skotnicka B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina (dostęp: 2022.09.13.)).
- Kuchar E., Karlikowska-Skwarnik M., Leczenie ostrych stanów zapalnych gardła, Zakażenia XXI wieku, 2018;1(4).
