Ból i kłucie w gardle utrudniające przełykanie – co mogą oznaczać te objawy?

Ból gardła to powszechnie występujący objaw, który może mieć różny charakter i występować z lewej lub prawej strony albo z obu stron gardła. Niekiedy objawia się jako kłucie i jest bardzo uciążliwy. Przyczyn wystąpienia kłującego bólu gardła jest wiele. Ból najczęściej jest objawem niegroźnych infekcji. Spowodować go mogą choroby takie jak przeziębienie czy angina, ale też sytuacje losowe, jak np. zatrzymanie się ciała obcego w gardle. Ostry, kłujący ból gardła, któremu towarzyszą inne objawy typu katar, kaszel i złe samopoczucie, wymaga wdrożenia leczenia. Na pierwsze objawy choroby przebiegającej z bólem gardła można zastosować domowe metody leczenia, a jeśli to nie pomoże, warto skonsultować się z lekarzem. Sprawdź, co może powodować drapanie i kłucie w gardle oraz jak wygląda podejście do leczenia w zależności od przyczyny dolegliwości.

Spis treści:

• Wirusowe zapalenie gardła
• Bakteryjne zapalenie gardła
• Grzybicze zapalenie gardła
• Pozostałe przyczyny bólu gardła

Wirusowe zapalenie gardła

Kłujący, silny ból gardła najczęściej jest objawem niegroźnych infekcji spowodowanych przez wirusy. Do rozwoju stanu zapalnego przyczyniają się przede wszystkim rynowirusy i koronawirusy (65% przypadków), wirusy RS oraz paragrypy. Wirusy odpowiadają za 90-95% przypadków zachorowań u dorosłych i 70-85% zapaleń gardła i migdałków u dzieci¹.

Objawy, jakie towarzyszą bólowi gardła o podłożu wirusowym, to m.in. ból głowy oraz bóle mięśni i stawów. Gorączka występuje rzadko, a jeśli już, to jest niewielka. Dodatkowo mogą pojawić się takie objawy jak zapalenie gardła, zapalenie spojówek, nieżyt nosa, kaszel czy chrypka¹.

Ból gardła spowodowany przez wirusy leczymy objawowo. Wskazany jest odpoczynek i picie dużych ilości płynów. Przy infekcji wirusowej można stosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe z grupy NLPZ, a także preparaty do ssania o miejscowym działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Wskazane jest także płukanie gardła roztworem soli czy mieszankami ziołowymi, np. z szałwii czy rumianku¹.

Bakteryjne zapalenie gardła

Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych powodujące uporczywe kłucie w gardle może zostać także wywołane przez bakterie. Za większość przypadków zapalenia bakteryjnego, zwanego również anginą ropną, odpowiada bakteria Streptococcus pyogenes, u dorosłych często też Fusobacterium necrophorum, rzadziej paciorkowce grupy C i G. Bakterie są niezwykle rzadką przyczyną zapalenia gardła u dorosłych – wywołują ok. 5-10% przypadków zachorowań. Z kolei w przypadku dzieci bakterie odpowiadają za ok. 15-30% wszystkich infekcji gardła^1,2.

Bakteryjne zapalenie gardła u dziecka, podobnie zresztą jak i u osoby dorosłej, cechuje się przede wszystkim tym, że ma nagły początek. Objawia się silnym, uporczywym i kłującym bólem gardła, który utrudnia przełykanie śliny, pokarmów i napojów. Czasami pojawiają się ból brzucha, nudności i wymioty. Występuje gorączka powyżej 38°C. Charakterystycznym objawem anginy paciorkowcowej jest zapalenie gardła i migdałków podniebiennych – błona śluzowa gardła jest żywoczerwona i obrzęknięta, podobnie jak języczek podniebienny. Mogą występować białe naloty na migdałkach. Często dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych. Nie występują ani kaszel, ani nieżyt nosa^1,2.

W przypadku infekcji bakteryjnych, szczególnie u dzieci, konieczna jest wizyta u lekarza. Rozpoznanie ustala się na podstawie objawów klinicznych i badania przedmiotowego. W ramach diagnostyki często wykonuje się także szybki test na obecność antygenu PBHA lub pobiera wymaz z gardła. Anginę ropną leczy się przede wszystkim przyczynowo – stosuje się antybiotyki, najczęściej penicylinę fenoksymetylową 10 dni doustnie. Niekiedy lekarz zaleca inny antybiotyk, w zależności od rodzaju bakterii odpowiedzialnej za wystąpienie choroby. Oprócz tego stosuje się także doustne leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe do ssania na trudności w przełykaniu¹.

Grzybicze zapalenie gardła

Najrzadszą przyczyną powodującą kłujący, ostry ból gardła są infekcje grzybicze. Do zakażeń najczęściej dochodzi na skutek obniżenia odporności, do czego doprowadza np. antybiotykoterapia. Powodem ich wystąpienia mogą być także zaburzenia hormonalne, niedobór składników odżywczych lub niewłaściwa higiena jamy ustnej, która wyjaławia błonę śluzową dróg oddechowych. Znajdujące się naturalnie w jamie ustnej i gardle grzyby (najczęściej drożdżaki z rodzaju Candida), zaczynają się niekontrolowanie namnażać³.

Przy infekcji grzybiczej gardła występują objawy takie jak ból, kłucie i suche uczucie w gardle. Często ból gardła utrudnia połykanie. Charakterystyczny jest też biały nalot, który może pojawić się na tylnej ścianie gardła, języku, migdałkach, a nawet pokrywać całą jamę ustną. Wymienionym objawom towarzyszyć może gorączka.

W przypadku grzybiczego zapalenia może wystąpić przewlekły ból gardła, wtedy należy udać się do lekarza. Specjalista może zalecić posiew (badanie mikrobiologiczne). Na podstawie wyniku badania dobierze odpowiednie leki przeciwgrzybicze³.

Pozostałe przyczyny bólu gardła

Inną przyczyną kłucia w gardle może być zatrzymanie ciała obcego w gardle lub przełyku. W takim przypadku pojawia się nagły, mocny, kłujący ból gardła, który wystąpił podczas spożywania posiłku i nasila się podczas połykania. Ciało obce powinno być jak najszybciej usunięte z dróg oddechowych. Jeśli nie uda się go pozbyć w warunkach domowych, wskazana jest niezwłoczna interwencja lekarska⁴.

Przewlekły, samoistny ból o stałym charakterze, który może objawiać się jako kłucie w gardle i utrudniać przełykanie, może być także wywołany chorobą nowotworową gardła. W takim przypadku ból jest na ogół jednostronny i towarzyszą mu inne objawy, np. guz na szyi, ból ucha czy szczękościsk. W zaawansowanej postaci choroby nowotworowej objawy dotyczą również klatki piersiowej i pojawia się np. duszność. Zmiany nowotworowe często lokalizują się w części środkowej gardła (w części ustnej). Ich pojawienie się jest bezwzględnym wskazaniem do odbycia wizyty u lekarza⁴.

Bibliografia:

1. Skotnicka B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022.
2. Bisno AL. Acute pharyngitis. N Engl J Med. 2001;344(3):205–211.
3. Staniszewska M, Bondaryk M, Kowalska M, et al. Patogeneza i leczenie zakażeń Candida spp. Postępy Mikrobiologii. 2014;53(3):229–240.⁴
4. Zagor M., Czarnecka P., Janoska-Jaździk M., Ból gardła, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017.