Grzybica jamy ustnej i gardła najczęściej powodowana jest przez obecność grzybów z rodziny drożdżopodobnych z rodzaju Candida. Problem ten zwykle dotyka osób o obniżonej odporności. Schorzenie może mieć charakter ostry lub przewlekły. Objawia się bólem i zaczerwienieniem gardła oraz białym nalotem na jego ścianach i migdałkach.
Jakie są najczęstsze przyczyny rozwoju grzybiczego zapalenia gardła? Czym grozi nieleczona grzybica jamy ustnej? Odpowiadamy!
Spis treści:
- Grzybica gardła – co to jest?
- Grzybica jamy ustnej – objawy
- Rodzaje grzybicy jamy ustnej
- Przyczyny grzybiczego zapalenia gardła
- Grzybica gardła i jamy ustnej – czynniki ryzyka
- Infekcja grzybicza gardła – jak wygląda diagnostyka?
- Grzybica jamy ustnej – leczenie
- Grzybica gardła – czy jest zaraźliwa?
Grzybica gardła – co to jest?
Infekcja grzybicza gardła to dolegliwość laryngologiczna, do której rozwoju przyczyniają się głównie drożdżaki Candida albicans, rzadziej inne odmiany grzybów. Ze względu na rodzaj grzyba, który wywołuje tę przypadłość, często nazywa się ją kandydozą. Zapalenie grzybicze może objąć całą jamę ustną, jak i współistnieć z grzybicą migdałków podniebiennych. Daje szereg nieprzyjemnych objawów, które utrudniają przełykanie śliny, picie i jedzenie pokarmów, a także obniżają samopoczucie. Grzybica gardła i migdałków nie ustąpi sama, trzeba podjąć leczenie.
Grzybica jamy ustnej – objawy
Najczęściej obserwowane objawy grzybicy gardła to zaczerwienienie i biały, półprzezroczysty nalot na powierzchni błon śluzowych gardła, języka i dziąseł [1]. Oprócz tego chorzy mogą doświadczać suchości w jamie ustnej, a także odczuwać pieczenie błon śluzowych podczas jedzenia lub przełykania śliny czy cierpieć na ból języka, dziąseł lub podniebienia. W kącikach ust mogą pojawić się pęknięcia, tzw. zajady, może też być odczuwany nieprzyjemny zapach i przykry zapach z ust [2].
Rodzaje grzybicy jamy ustnej
Ze względu na różnorodność zmian patologicznych powstałych w przebiegu kandydozy jamy ustnej i gardła wyróżnia się kilka postaci klinicznych choroby. Należą do nich [1]:
- ostra kandydoza rzekomobłoniasta (wysiękowa) (najczęstsza),
- przewlekłe zanikowe zapalenie jamy ustnej,
- ostre zanikowe zapalenie jamy ustnej,
- przewlekła kandydoza rozrostowa,
- zapalenie kącików ust.
Przyczyny grzybiczego zapalenia gardła
Do rozwoju grzybicy jamy ustnej może przyczynić się mnóstwo różnych czynników, jednak uważa się, że nadrzędnym, odpowiedzialnym za jej powstanie, jest antybiotykoterapia. Szerokie stosowanie antybiotyków, które rozpoczęło się w latach 40. ubiegłego wieku, jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za pojawienie się wcześniej nieznanych form kandydozy i wzrost częstości jej występowania [1]. Dlatego osoby, które stosują lub niedawno stosowany antybiotykoterapię są znacznie bardziej narażone na rozwój grzybiczego zapalenia gardła niż inni.
Grzybica gardła i jamy ustnej – czynniki ryzyka
Grzybica poantybiotykowa to jeden z wielu rodzajów grzybicy. Wśród czynników ryzyka znajduje się także m.in. [2]:
- zmniejszona ilość wydzielanej śliny,
- zmiany nabłonkowe,
- stosowanie diety bogatej w węglowodany,
- zmiany w układzie mikroflory,
- przyjmowanie nadmiernych ilości cukru,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu.
Angina grzybicza może z większym prawdopodobieństwem niż u osób zdrowych rozwijać się u chorych na takie przypadłości jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, niedoczynność nadnerczy, jak również u tych, którzy cierpią na niedobory kwasu foliowego lub żelaza.
Infekcja grzybicza gardła – jak wygląda diagnostyka?
Grzybica jamy ustnej u dzieci i dorosłych wymaga indywidualnego podejścia. Kluczowe jest zatem postawienie trafnej diagnozy. Rozpoznanie kandydozy stawiane jest na postawie obrazu klinicznego zmian chorobowych oraz wyników badań dodatkowych. Nie zawsze konieczne jest wykonanie badań mikrobiologicznych – czasem lekarz może postawić diagnozę na podstawie badania fizykalnego [3].
Pewna diagnoza może zostać postawiona jedynie na podstawie badania mikroskopowego oraz posiewu materiału pobranego ze zmian. Gdy kandydoza gardła jest trudna do leczenia, istnieje wskazanie do wykonania testów lekowrażliwości [3].
Grzybica jamy ustnej – leczenie
Wczesne podjęcie leczenia grzybicy jamy ustnej i prowadzenie terapii we właściwy sposób daje pozytywne rezultaty. Pacjentom chorym na grzybicze zapalenie gardła w pierwszej kolejności zaleca się wyzbycie złych nawyków i położenie dużego nacisku na higienę jamy ustnej, a także zadbanie o zdrową, odpowiednio zbilansowaną dietę. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób noszących protezy lub aparaty ortodontyczne, które są czynnikami drażniącymi, mogą powodować uszkodzenia w obrębie jamy ustnej, co zwiększa ryzyko zakażenia [4].
Lekarz może zalecić leki na grzybicę gardła, w tym preparaty wykazujące działanie antyseptyczne. W aptece dostępne są preparaty na grzybicę różnego typu, pod postacią tabletek do ssania, maści i żelów, zawiesin do inhalacji, płukania i pędzlowania jamy ustnej, a nawet gumy do życia, dzięki czemu każdy ma szansę znaleźć taki, który będzie dla niego najlepszy [4].
Kluczowe w terapii grzybicy jamy ustnej jest to, by stosować lek zgodnie z zaleceniami lekarza lub producenta. Na ogół leczenie powinno trwać ok. 3-4 tygodnie, a produkt musi być stosowany co najmniej kilka razy dziennie. W przeciwnym razie kuracja nie przyniesie efektów, a kandydoza jamy ustnej nawróci [4].
Grzybica gardła – czy jest zaraźliwa?
Wiele osób z pewnością nurtuje pytanie, czy grzybicą migdałków i jamy ustnej można się zarazić. Niestety nie mamy w tej kwestii dobrej wiadomości – grzybicze zapalenie migdałków jest zaraźliwe. Dlatego jeśli ktoś w Twoim bliskim otoczeniu cierpi na grzybicę, miej się na baczności.
W profilaktyce grzybicy ważne jest, by dbać o higienę jamy ustnej. Oprócz tego powinno się także regularnie odwiedzać dentystę, co najmniej raz na pół roku. To najłatwiejszy sposób, by wykryć zakażenie we wczesnym etapie i jak najszybciej podjąć leczenie.
Najczęściej zadawane pytania o grzybicę gardła:
1. Grzybica gardła – kogo dotyczy najczęściej?
W pewnych okolicznościach w błonie śluzowej jamy ustnej zachodzą zmiany biochemiczne, które sprzyjają rozwojowi grzybów. Pojawiają się one np. w wyniku przyjmowania antybiotyków lub cytostatyków (leków stosowanych w leczeniu raka). Osoby, które mają źle dopasowane protezy lub aparaty ortodontyczne, również często cierpią na niewielkie nadżerki błony śluzowej jamy ustnej mogące powodować pojawienie się grzybów. Poza tym choroby wpływające na układ odpornościowy, takie jak niedożywienie, cukrzyca i AIDS, mogą również sprzyjać rozwojowi kandydozy gardła. Do infekcji predysponują także okoliczności, takie jak starzenie się lub uzależnienie od narkotyków oraz palenie papierosów.
2. Jak zapobiegać grzybicy gardła?
Odporność jest jednym z najważniejszych czynników zapobiegających kandydozie. Dlatego zdrowy tryb życia jest niezbędny, aby uporać się z tym problemem. Oprócz diety pełnej witamin i składników mineralnych zaleca się nawadnianie organizmu oraz dbanie o regularną aktywność fizyczną. Trzeba również priorytetowo potraktować higienę jamy ustnej, w tym:
- mycie zębów co najmniej 2 razy dziennie;
- codzienne czyszczenie przestrzeni między zębami nicią dentystyczną, przynajmniej przed snem;
- szczotkowanie języka;
- stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, najlepiej bezalkoholowych.
Ponadto należy unikać dzielenia się przedmiotami osobistymi – to również może być droga zakażenia kandydozą gardła, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
Bibliografia:
- Rogalski P., Kandydoza przewodu pokarmowego— fakty i mity, Gastroenterologia kliniczna, T. 2, nr 3, 2010.
- Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J., Kandydoza jamy ustnej, Gerontologia Polska, tom 14, nr 4, 160–164, Lublin, 2006.
- Wacińska-Drabińska M., Gajdzik-Plutecka D., Olczak-Kowalczyk D., Grzybica jamy ustnej, diagnostyka i leczenie, Nowa Stomatologia 3/2009, s. 74-81.
- Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm, Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, FP Terapia i Leki, Tom 66, nr 8, 2010.
