Skąd się bierze ból gardła?

Czynników wywołujących ból gardła jest bardzo wiele. Zazwyczaj są to wirusy, bakterie, a w niektórych przypadkach nawet grzyby. Ból gardła przy przełykaniu śliny może przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu i powodować brak apetytu. Jeśli domowe sposoby na ból gardła zawodzą, warto udać się do lekarz. Ile trwa ból gardła podczas infekcji? Jak rozpoznać przyczynę bólu gardła?

Spis treści:

• Zapalenie gardła – objawy
• Ból gardła a pory roku
• Schorzenia przewlekłe i wady górnych dróg oddechowych wywołujące ból gardła
• Inne czynniki wywołujące ból gardła
• Bakteryjne i wirusowe zapalenie gardła
• Leczenie bólu gardła
• Domowe sposoby na ból gardła

Zapalenie gardła – objawy

Ból gardła może być objawem zarówno łagodnego przeziębienia, jak i bardziej poważnych chorób, takich jak mononukleoza, szkarlatyna czy ospa wietrzna. Nasilony ból gardła może świadczyć o istniejącym zapaleniu, które może być spowodowane zarówno przez wirusy, jak i bakterie. Błony śluzowe w organizmie człowieka stanowią jedną z barier przeciwko drobnoustrojom chorobotwórczym. Czasem jednak pod wpływem różnych czynników działanie tej bariery jest osłabione i pozwala na przenikanie patogenów do organizmu.

Choroby gardła charakteryzują się występowaniem takich objawów, jak¹:

• ból przy przełykaniu,
• zaczerwienione podniebienie,
• powiększone węzły chłonne,
• gorączka,
• chrypka,
• bóle głowy.

Do najbardziej powszechnych chorób przebiegających z bólem gardła zaliczamy zapalenie gardła, zapalenie krtani i anginę, czyli zapalenie migdałków podniebiennych.

Ból gardła a pory roku

Infekcje wywołujące ból gardła mogą wystąpić o każdej porze roku. Czynnikiem promującym zakażenie może być nagłe narażenie organizmu na chłód. Czas jesienno-zimowy i wczesna wiosna to okres dużych przesileń. Pogoda jest bardzo niestabilna, a temperatury zmieniają się tak szybko, że nie jesteśmy w stanie dopasować odpowiedniego ubioru do warunków panujących za oknem.

Latem natomiast sami dostarczamy sobie często dość ekstremalnych bodźców, kiedy w upalne dni, szukając ochłody, chowamy się w klimatyzowanych pomieszczeniach lub rozgrzani słońcem skaczemy do zimnej wody. Nagłe ochłodzenie przegrzanego organizmu może powodować podatność na zakażenie.

Schorzenia przewlekłe i wady górnych dróg oddechowych wywołujące ból gardła

Ból gardła może być powiązany z niektórymi przewlekłymi chorobami lub wadami anatomicznymi w obrębie górnych dróg oddechowych, które jednocześnie mogą zwiększać ryzyko infekcji gardła np.:

• Skrzywiona przegroda nosowa może utrudniać prawidłowe oddychanie przez nos i wymusza oddychanie przez usta. Gardło jest wtedy narażone na bezpośrednie działanie nieogrzanego powietrza oraz wirusów i bakterii².
• Zmiany chorobowe zatok przynosowych (o różnej etiologii), w przebiegu których dochodzi do spływania wydzieliny po ścianie gardła, co może być przyczyną zakażenia gardła³.
• Przerost migdałka gardłowego lub migdałków podniebiennych może być przyczyną częstszych angin⁴.
• Zapalenie jamy ustnej w cięższej postaci może współistnieć z zapaleniem gardła¹.
• Alergiczny ból gardła – alergie często wywołują zmiany w obrębie błony śluzowej górnych dróg oddechowych sprzyjając częstszym infekcjom².
• Inne schorzenia, w tym choroby nowotworowe, także mogą objawiać się bólem gardła⁵. W przypadku bólu utrzymującego się dłużej niż kilka dni, należy skonsultować się z lekarzem.

Inne czynniki wywołujące ból gardła

Gardło często jest narażone na działanie różnych drażniących czynników, które mogą powodować dolegliwości bólowe lub ułatwiać rozwój infekcji. Są to na przykład⁶:

• palenie papierosów,
• spożywanie ostro przyprawionych potraw,
• zbyt suche powietrze w pomieszczeniach zamkniętych,
• picie zbyt zimnych i zbyt gorących napojów.

Bakteryjne i wirusowe zapalenie gardła

Wirusy są najczęstszą przyczyną zapalenia gardła. Zazwyczaj, jeśli nasz układ odpornościowy dobrze funkcjonuje, jesteśmy odporni na większość obecnych w środowisku wirusów, jednak zaburzenia odporności pod wpływem choroby, stresu czy nawet złej diety mogą zwiększać naszą podatność na przeziębienie i grypę. Zapalenie spojówek, złe samopoczucie lub zmęczenie, chrypka i stany podgorączkowe sugerują przyczynę wirusową⁷.

Jeśli ból gardła wywołany jest przez bakterie, zazwyczaj zauważymy pojawienie się objawów z dnia na dzień. Infekcje bakteryjne mają cięższy przebieg i charakteryzują się wysoką gorączką. Bakteryjne zapalenie gardła najczęściej spowodowane jest przez paciorkowce i przebiega z powiększeniem węzłów chłonnych¹.

Leczenie bólu gardła

Jeśli wystąpią takie objawy jak wysoka gorączka powyżej 38 st. C, powiększenie węzłów chłonnych oraz trudności w oddychaniu i przełykaniu, najlepiej udać się do lekarza rodzinnego. Zaniepokoić powinien również biały, ropny nalot na migdałkach, który może sugerować anginę ropną.

Po zdiagnozowaniu przyczyny lekarz zleci odpowiednie leczenie. W leczeniu bakteryjnego zapalenia gardła stosować należy kurację antybiotykoterapię, w przypadku infekcji wirusowej leki przeciwwirusowe, z kolei w przypadku zakażeń grzybiczych lekarz zleci stosowanie leków przeciwgrzybiczych⁸.

Oprócz tego warto stosować leki o działaniu antyseptycznym, takie jak Chlorchinaldin VP⁹. Leczenie objawowe polega na działaniu odkażającym, przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym, co pozwala na zwalczanie przyczyny bólu gardła. Substancja czynna chlorochinadol działa przeciwpierwotniakowo, przeciwgrzybiczo oraz przeciwbakteryjnie zarówno wobec bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, dlatego jest niezwykle skuteczny w leczeniu infekcji. Chlorchinaldin może być stosowany równocześnie z antybiotykami.

Domowe sposoby na ból gardła

Jeśli dokucza Ci ból gardła, oprócz stosowania leków o działaniu miejscowym możesz wypróbować też kilka domowych sposobów:

• Płukanie gardła wodą z solą – 1 łyżeczkę soli należy rozpuścić w szklance ciepłej wody. Tak przygotowanym roztworem płukać gardło kilka razy dziennie¹⁰.
• Napar z imbiru – mały kawałek imbiru, około 4cm, zalać szklanką wody i odstawić na kilkanaście minut, następnie wyjąć imbir i płukać gardło¹¹.
• Napar z rumianku – napar do płukania lub picie herbaty rumiankowej pomagają w łagodzeniu bólu gardła¹².
• Szałwia – zaparzyć napar szałwii, odstawić na około 20 minut, a następnie płukać gardło, najlepiej kilka razy dziennie¹³.

 

Bibliografia:

1. Weber R. Pharyngitis [published correction appears in Prim Care. 2015 Mar;42(1):xvii]. Prim Care. 2014;41(1):91–98.
2. Stelter K. Tonsillitis and sore throat in children. GMS Curr Top Otorhinolaryngol Head Neck Surg. 2014;13:Doc07
3. Sylvester DC, Karkos PD, Vaughan C, et al. Chronic cough, reflux, postnasal drip syndrome, and the otolaryngologist. Int J Otolaryngol. 2012;2012:564852
4. Richardson MA. Sore throat, tonsillitis, and adenoiditis. Med Clin North Am. 1999;83(1):75-viii.
5. Cuffari L, Tesseroli de Siqueira JT, Nemr K, Rapaport A. Pain complaint as the first symptom of oral cancer: a descriptive study. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2006;102(1):56-61
6. Renner, B., Mueller, C.A. & Shephard, A. Environmental and non-infectious factors in the aetiology of pharyngitis (sore throat). Res. 2012; 61, 1041–1052.
7. Vincent M.T., Celestin N., Husssain A. N.: Pharyngitis. Am Fam Physician 2004; 69: 1465–70.
8. Bisno AL. Acute pharyngitis. N Engl J Med. 2001;344(3):205–211.
9. Charakterystyka produktu leczniczego Chlorchinaldin VP [dostęp: 10.10.2021]
10. https://www.uptodate.com/contents/sore-throat-in-adults-beyond-the-basics [dostęp: 10.10.2021]
11. Khodaie L, Sadeghpoor O. Ginger from ancient times to the new outlook. Jundishapur J Nat Pharm Prod. 2015;10(1):e18402.
12. Srivastava JK, Shankar E, Gupta S. Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future. Mol Med Rep. 2010;3(6):895–901.
13. Schapowal, A., Berger, D., Klein, P. et al. Echinacea/sage or chlorhexidine/lidocaine for treating acute sore throats: a randomized double-blind trial. Eur J Med Res 2009; 14: 406.